🧯 Wat is een burn-out nou eigenlijk?

Het fenomeen burn-out bestaat al eeuwen. Maar elke keer heeft het een andere naam. Bijvoorbeeld brain fag of neurasthenie.

Ook komt het met golven voor in de samenleving. Het komt op en dan zakt het weer weg. Vaak is een (technologische) ontwikkeling verantwoordelijk voor toenemende stress. Zoals de introductie van verplicht onderwijs in de 19de eeuw.

Vandaar dat de naam ook elke keer weer verandert.

Op dit moment zien we niet per se een toename van burn-outs in de samenleving. Wel een toename van de symptomen van een burn-out.

Maar wat is een burn-out nou precies?

Burn-out komt neer op uitputting:

• Het eerste teken hiervan is niet in slaap komen.
• Het tweede is overprikkeling. Bijvoorbeeld gevoeliger zijn voor geluid.
• Het derde is concentratie- en geheugenproblemen.
• Ook kun je klachten als hoofdpijn of paniekaanvallen krijgen.

Dit zijn symptomen dat je te veel hebt gevraagd van je lichaam en geest.

Het ingewikkelde aan een burn-out is dat die uitputting er langzaam insluipt. Je hebt het zelf niet in de gaten. Je gaat maar door en door en door.

Je bouwt te weinig rust in, in je dagelijks leven.

De burn-out wordt niet erkend als ziekte.

Wereldwijd wordt het als een werkgerelateerd fenomeen gezien, maar meer niet.

Ook is er verwarring over burn-out en depressie. Qua symptomen lijken ze erg op elkaar, maar ze zijn niet hetzelfde.

Daarnaast is de diagnose van huisartsen of bedrijfsartsen van wat je precies hebt erg subjectief.

Het ligt er maar net aan wie tegenover je zit en wat voor label ze op je uitputting plakken.

Hoe ontstaat een ‘burn-out’ in je lijf?

Dit heeft te maken met hoe stress werkt.

Stress wordt aangejaagd door de stofjes adrenaline en cortisol.

Adrenaline komt heel snel op. Bij een spannende situatie bijvoorbeeld. Zoals een auto die te hard op je afkomt. En de adrenaline gaat ook weer snel liggen als het gevaar voorbij is.

Cortisol heeft iets langer nodig om op te komen in je lijf. Het duurt ook even voor het weer wegzakt.

Aan de hand van de stress-situatie wordt bepaald of adrenaline of cortisol wordt ingezet. Het is allemaal gericht op energiemanagement van je lijf, om te vechten of te vluchten.

Cortisol maakt bijvoorbeeld glucose vrij voor energie en onderdrukt je immuunsysteem.

Dit is ook de reden dat je verkouden of ziek wordt als je eindelijk vakantie hebt. De stress is voorbij. De cortisol verdwijnt uit je lichaam en het immuunsysteem begint weer beter te werken en de zaken op te ruimen.

Als je chronisch stress hebt, komen die stoffen niet meer terug op een normaal niveau.

Je komt daardoor in een vicieuze cirkel terecht.

Te veel adrenaline en cortisol in je lijf houdt je bijvoorbeeld wakker. Terwijl je juist slaap nodig hebt om die te laten afbreken.

Dit geldt ook voor je geheugen. Je hebt slaap nodig om goed te kunnen onthouden. Maar omdat je minder slaapt, onthoud je weinig.

Door slaapgebrek kan je ook steeds minder dingen goed doen. Bijvoorbeeld goed voor jezelf zorgen, gezond blijven eten, etc.

Er is nog een probleem met chronische stress. Het tast je brein aan. Letterlijk.

De amygdala groeit. Die is verantwoordelijk voor o.a. angst.

Het gebied dat de amygdala in toom houdt, breekt juist door de stress af.

Het kan zelfs permanente schade veroorzaken als iemand een zeer ernstige burn-out heeft gehad.

Hoe kan je een burn-out voorkomen?

Zorgen dat je elke dag voldoende rust neemt om bij te komen van de dagelijkse stress.

De bekende remedies tegen stress zijn wandelen, mediteren en mindfulness.

Als je je al flink uitgeput voelt, kunnen dagschema’s je helpen. Bijvoorbeeld na elke taak verplicht twintig minuten rust nemen. Maar ook afspreken met jezelf om maximaal een afspraak per dag in te plannen. Etc.

Als je in een burn-out zit, is het vooral een kwestie van experimenteren met wat je wel en niet aankan.

Je hebt er namelijk geen goed gevoel meer voor. Probeer je grenzen op te zoeken en met die informatie je schema’s aan te passen. Wat lukt nog wel? Wat totaal niet meer?

Meer aandacht aan je ademhaling geven helpt ook zeer goed.

Het is een van de weinige manieren waarop je actief je ontspanningssysteem in je lijf aan kan zetten. Door de chronische stress adem je blijkbaar vrij kortademig. Het lukt je lijf niet meer om in een rustig ademritme te komen, wat normaal gesproken ervoor zorgt dat je lijf ontspant.

Hier kan je zelf mee aan de slag. Door je bewust bezig te houden met rustig ademhalen.

In een burn-out zitten zorgt er ook voor dat je je lichaam beter gaat begrijpen. Want het geeft altijd signalen dat je over je eigen grenzen heen gaat. Dat je te veel stress hebt of te weinig rust neemt.

De kunst is om uiteraard beter op die signalen te reageren.

Deze informatie is gebaseerd op de podcastaflevering ‘Het uur met Neurobioloog Brankele Frank’. Zij is neurobioloog en kreeg een burn-out. Toen ze een boek Over de kop schreef over die burn-out, kreeg ze opnieuw een burn-out.

Erg interessant. Dit is de Spotify-link.​

Liefs,

Tomson

PS

Ik hoop dat je gedachten lief voor je zijn. Nu ook als boek.